Günlük hayatımızda işletmelerin birçoğu gerek ekonomik nedenlerle gerekse de işlemlerin özü itibariyle vadeli olmasından dolayı satışlarının bir kısmını vadeli olarak gerçekleştirmektedirler. Bilindiği üzere ticari kazancın ve kurum kazancının tespitinde tahakkuk ilkesi geçerlidir. Tahakkuk ilkesi, gelir ve giderlerin tahsil edildikleri veya ödendikleri döneme bakılmaksızın, maliyet veya tutar itibariyle kesinleştikleri dönemin gelir ve gideri olarak dikkate alınmasını ifade etmektedir. Dolayısıyla mükellefler (kurumlar vergisi ve ticari kazanç elde eden gelir vergisi mükellefleri) mal ve hizmet satışlarını vadeli olarak gerçekleştirseler dahi bu mal ve hizmet bedellerini tahsil etmeseler bile hasılata intikal ettirmek ve dönem karının tespitinde dikkate almak zorundadırlar. Daha sonradan mükellefler bu alacaklarını tahsil etmediği durumlarda 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 323’üncü maddesinde hüküm altına alınan şartları sağlaması halinde bu alacaklar için karşılık gideri ayırabilecektir. Yazımızın da konusunu mezkur madde hükmü çerçevesinde şüpheli hale gelen alacaklar için karşılık ayrılmasının esasları, yabancı para cinsinden olan şüpheli alacaklar ile bu alacaklarla ilgili olarak ortaya çıkan kur farklarının değerlemesi ve şüpheli alacak karşılığı ayrılması konusunda özellik arz eden bazı hususlar oluşturmaktadır.
In current practice, many companies are currently making part of their sales in the futures market either due to economic reasons or the futures nature of transaction. As is known, principle of accrual applies in the determination of commercial profit and company’s profit. The principle of accrual defines consideration of revenues and expenditures as the revenues and expenditures of the period in which they are finalized as of cost and sum regardless of the period in which they are collected or paid. Therefore, taxpayers (corporate tax and income taxpayers who earn commercial profits) must show these prices of goods and services on the revenue and consider these in the determination of period profit although they make the sales of goods and services in the futures market. In cases where the taxpayers cannot collect such receivables later, they may allocate provisions for these receivables if they meet the conditions provided in article 323 of the Tax Procedure Law no. 213. Our article addresses within the framework of the aforementioned article the principles of allocating provisions for receivables that have become doubtful, valuation of doubtful receivables in foreign currency and the exchange rate differences that arise regarding these receivables and certain special issues regarding allocation of provisions for doubtful receivables.