Vergi ile ilgili mükellefler nezdinde en ilgi çekici konulardan olan vergi affı ve uzlaşma müessesi, mükelleflerin ödemedikleri vergilerden en karlı biçimde kurtulma yollarıdır. Vergi affı ile mükellefler, uzun süre ödemedikleri vergilerden dönemsel ihtiyaç(ekonomik kriz, nakit ihtiyacı vs.) veya siyasi saiklerle(seçim ekonomisi, popülist yaklaşımlar vs.) yapılan kanuni düzenlemeler eşliğinde ya hiçbir bedel ödemeden ya da cüz’i bir bedelle vergisini düzenli ve vaktinde ödeyen mükelleflerle aynı muameleye tabi tutulmaktadır. Vergi uzlaşma müessesesi ile de yine vaktinde vergisini ödemeyen ya da eksik ödeyen ve vergi incelemesi ile tespit edilen ve ödemesi gereken vergi ile kanunlarda belirlenen oranlarda vergi cezası öngörülen mükelleflerin uzlaşma/merkezi uzlaşma komisyonlarında “sıkı pazarlıklarla” vaktinde ödemesi gereken vergi kadar belki de daha az miktarda vergi ödeyerek dönemsel karlılıklar elde edebilmesi mümkündür. Bu durum vergi adaleti ve vergi ahlakı açısından ortaya çıkacak olumsuz sonuçlarla birlikte yükümlülüklerini zamanında yerine getiren mükellefler nezdinde devlete olan güvende zafiyete yol açabilir.
The institutions of tax amnesty and compromise, which are among the most interesting topics regarding taxes for taxpayers, are the most profitable ways to escape the taxes that have not been paid by taxpayers. Taxpayers who have not paid their taxes for a long time are treated in the same way as taxpayers who pay their taxes regularly and punctually such that they pay nothing or make an insignificant payment according to legal regulations made out of need (economic crisis, cash need, etc.) or political purposes (election economy, populist approaches, etc.). With the institution of compromise, taxpayers who are detected in tax inspections not to have paid or not to have completely paid their taxes on time and are given tax penalties at rates determined by laws along with the tax to be paid may gain periodic profitability by paying taxes at the amounts which they had to pay back then when it was due or even less than that by way of “driving hard bargains” at compromise/centralized compromise commissions. This may cause negative consequences regarding tax justice and tax ethics and it may also cause deterioration in the trust in the state of taxpayers who fulfill their tax obligations on time.